เสียงสะท้อนจากประชาชน สู่สันติภาพชายแดนใต้

ท่ามกลางสถานการณ์ความไม่สงบในพื้นที่จังหวัดชายแดนภาคใต้ที่ยืดเยื้อมากว่าสองทศวรรษ เสียงของประชาชนในพื้นที่กลับถูกละเลยในกระบวนการสันติภาพมาโดยตลอด

งานวิจัยเรื่อง "ทิศทางกระบวนการสันติภาพชายแดนใต้จากมุมมองของประชาชน" โดย ผศ.ดร.พัทธ์ธีรา นาคอุไรรัตน์ อาจารย์สถาบันสิทธิมนุษยชนและสันติศึกษา มหาวิทยาลัยมหิดล ผศ.ดร.อัมพร หมาดเด็น อาจารย์คณะสังคมวิทยาและมานุษยวิทยา มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ และฟารีดา ปันจอร์ อาจารย์ประจำสถาบันสันติศึกษา มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ ได้สะท้อนให้เห็นถึงความต้องการที่แท้จริงของประชาชนในพื้นที่ ผ่านการศึกษาวิจัยเชิงลึกที่มุ่งเน้นการรับฟังเสียงของผู้ที่ได้รับผลกระทบโดยตรง

เสียงที่ถูกลืมในกระบวนการสันติภาพ

ผลการวิจัยชี้ให้เห็นว่า ประชาชนในพื้นที่มีความปรารถนาอย่างแรงกล้าที่จะเห็นสันติภาพเกิดขึ้นในบ้านเกิดของตน แต่กลับไม่มีช่องทางในการมีส่วนร่วมกับกระบวนการสันติภาพอย่างเป็นรูปธรรม การเจรจาสันติภาพที่ผ่านมามักจำกัดอยู่ในวงแคบระหว่างตัวแทนรัฐบาลกับกลุ่มผู้เห็นต่าง โดยละเลยการมีส่วนร่วมของภาคประชาสังคมและประชาชนทั่วไป

ความต้องการของประชาชน: มากกว่าการหยุดยิง

ประชาชนในพื้นที่ต่างเห็นพ้องว่า การยุติความรุนแรงเป็นเพียงจุดเริ่มต้นของกระบวนการสันติภาพเท่านั้น สิ่งที่พวกเขาต้องการคือการแก้ไขปัญหาที่รากเหง้า ทั้งในมิติของความยุติธรรม การพัฒนาคุณภาพชีวิต และการเคารพในอัตลักษณ์ทางวัฒนธรรม งานวิจัยชี้ให้เห็นว่า ประชาชนต้องการเห็นการพูดคุยเจรจาที่จริงจังและต่อเนื่อง โดยมีการสื่อสารความคืบหน้าให้สาธารณชนได้รับรู้อย่างโปร่งใส

อุปสรรคสำคัญ: ความไว้วางใจและการมีส่วนร่วม

ปัญหาสำคัญที่ขัดขวางความสำเร็จของกระบวนการสันติภาพคือความไม่ไว้วางใจระหว่างรัฐกับประชาชน ซึ่งสั่งสมมายาวนาน การขาดการมีส่วนร่วมของภาคประชาสังคมในกระบวนการสันติภาพ และความล่าช้าในการดำเนินการตามข้อตกลงต่างๆ ทำให้ประชาชนขาดความเชื่อมั่นในกระบวนการสันติภาพ

แนวทางสู่สันติภาพที่ยั่งยืน

จากผลการวิจัย มีข้อเสนอแนะเชิงนโยบายที่สำคัญหลายประการ ประการแรก ต้องมีการสร้างกลไกการมีส่วนร่วมของประชาชนในกระบวนการสันติภาพอย่างเป็นรูปธรรม ประการที่สอง ต้องพัฒนาระบบการสื่อสารระหว่างรัฐกับประชาชนให้มีประสิทธิภาพมากขึ้น และประการที่สาม ต้องมีมาตรการสร้างความไว้วางใจระหว่างทุกฝ่ายที่เกี่ยวข้อง

บทสรุป: เสียงประชาชน คือหัวใจของสันติภาพ

งานวิจัยชิ้นนี้ตอกย้ำว่า การสร้างสันติภาพที่ยั่งยืนในจังหวัดชายแดนภาคใต้จำเป็นต้องให้ความสำคัญกับเสียงของประชาชนในพื้นที่ การรับฟังและตอบสนองต่อความต้องการของประชาชนอย่างจริงจังจะเป็นกุญแจสำคัญที่นำไปสู่การยุติความขัดแย้งและการสร้างสันติภาพที่ยั่งยืนในที่สุด การเปิดพื้นที่ให้ประชาชนได้มีส่วนร่วมในกระบวนการสันติภาพอย่างแท้จริง จะเป็นจุดเริ่มต้นของการเปลี่ยนแปลงที่สำคัญในภูมิภาคแห่งนี้

* อ่านวิจัยตัวเต็มที่มีการตีพิมพ์

.................................